Zapraszamy do lektury wywiadu z Anną Thieme, doradczynią zawodową, która prowadzi konsultacje zawodowe dla migrantek w ramach projektu Women’s Empowerment, Integration and Participation.

Koalicja Karat Od 16 lat pracujesz jako doradczyni zawodowa, masz też wieloletnie doświadczenie pracy z kobietami, czy prowadzenie konsultacji dla migrantek w projekcie Women’s Empowerment, Integration and Participation, różni się czymś od Twoich poprzednich doświadczeń?

Anna Góral Tak, różni się, ale wynika to przede wszystkim ze specyfiki tego projektu. Moimi klientkami są panie z innych krajów i innych kultur. Większość pań, które konsultowałam pochodzi z Europy Wschodniej – Rosji, Ukrainy i Białorusi, ale zdarzyło się, że na konsultacje przyszły panie z Afryki i to były szczególnie trudne konsultacje dla mnie, ze względu na różnice kulturowe oraz inne podejście do wsparcia w poszukiwaniu pracy.

Koalicja Karat Czy jest coś co łączy wszystkie te kobiety?

Anna Góral Oczywiście, że tak, ponieważ podstawowym determinantem jest płeć. I pomimo tego, że większość kobiet, które przychodzą na konsultacje, ma wykształcenie wyższe, to gorzej oceniają swoje umiejętności niż mężczyźni. W takich sytuacjach w rozmowie z paniami, często podaję przykład kobiety, która bardzo dobrze zna język angielski, bo np. zdała maturę po angielsku i widać, że kilka lat uczyła się tego języka, a pomimo tego, zaniża poziom znajomości języka, mówi, że w zasadzie nic nie pamięta i nie decyduje się tego wpisać do swojego CV. Inaczej jest, kiedy przychodzi pan, który znając kilka zdań w języku angielskim, wpisuje to do swojego CV bez żadnego wahania. On po prostu twierdzi, że zna angielski. I to jest ogromna różnica pomiędzy kobietami, a mężczyznami, ale i coś co łączy wiele kobiet, nie tylko w tym projekcie.
W związku z tym, że moimi klientkami w większości są panie z Ukrainy, Rosji i Białorusi, to mogłam zauważyć, jak duży nacisk kładzie się w ich kulturze na spełnianie się w roli matek i żon. Mam wrażenie, że jest takie przekonanie u kobiet, przede wszystkim z Ukrainy, Białorusi i Rosji, że młode matki, albo nie powinny pracować, albo tylko w niewielkim wymiarze, ponieważ w takiej sytuacji mają obowiązek zajmować się domem i dzieckiem. Z drugiej strony, młode, około trzydziestoletnie kobiety, które trafiły do mnie na konsultacje, w zasadzie nie mają żadnych kompleksów. Co prawda na początku, jak same mówiły, było im trudno ze względu na to, że nie znały języka polskiego, ani specyfiki rynku pracy w Polsce, ale bardzo szybko się zaadoptowały i świetnie odnalazły w Polsce. Panie w wieku 20 – 30 lat zgłaszały się do mnie przede wszystkim po to, żeby zdobyć nową pracę lub zamienić pracę na jeszcze lepszą. Panie w wieku 35 – 45 lat, w większości matki, mają wykształcenie wyższe, a prawie połowa z nich była nauczycielkami –angielskiego, historii, geografii. Czyli, znowu, są to takie zawody, które pozwalają łączyć prowadzenie domu i wychowywanie dzieci z pracą zawodową.

Koalicja Karat Co, z Twojej perspektywy, jest największą trudnością, z którą migrantki muszą się zmierzyć szukając pracy w Polsce?

Ania Góral W ogóle mam wrażenie, że dla tych pań trudnością jest mówienie o trudach życia w Polsce, w rozmowie ze mną. Rzadko kiedy moje klientki narzekają na swoją sytuację, choć wychodzi to w takim komunikacie nie wprost, np. wtedy, gdy opowiadają o tym, że słyszą na swój temat jakieś niemiłe komentarze nawiązujące do stereotypu Ukrainki w Polsce – osoby do sprzątania, do opieki nad dzieckiem, ewentualnie wykonującej prace pomocnicze. Miałam kilka klientek, które były tym wręcz zbulwersowane, ponieważ to panie, które mają studia wyższe, ukończyły studia podyplomowe, znają po dwa języki obce… Mimo tego proponuje się im pracę zdecydowanie poniżej ich kwalifikacji.

Trudnością jest również bariera językowa oraz brak znajomości specyfiki polskiej branży. W takiej sytuacji radzę swoim klientkom, żeby, jeżeli ich sytuacja finansowa na to pozwala, dały sobie czas na lepsze poznanie specyfiki branży, która je interesuje i po jakimś czasie, na przykład roku, aplikować na stanowisko na poziomie swoich kwalifikacji. Albo iść do pracy poniżej kwalifikacji i równolegle uczyć się i języka i branży. Jeżeli sytuacja kogoś do tego zmusza, to idzie do takiej pracy. Ja osobiście podpowiadam, żeby iść do pracy w takiej firmie lub branży, którą te panie są zainteresowane i mają szansę na przykład na awans po roku, pół roku.

Koalicja Karat Wiem, że niektóre panie, korzystają z konsultacji z Tobą kilkakrotnie. Dzięki temu możesz towarzyszyć im w procesie zmian oraz na bieżąco oceniać rezultaty swojej pracy. Czy możesz podać kilka przykładów takich zmian?

Anna Góral Wczoraj na przykład spotkałam swoją klientkę w autobusie, gdzie mogłyśmy porozmawiać o zmianach w jej życiu (śmiech). To bardzo fajny przykład, ponieważ ta pani jest położną, która niestety ze względu na polskie przepisy, nie może pracować w swoim zawodzie, czym, jeszcze jakiś czas temu, była bardzo sfrustrowana, wręcz podłamana. Na konsultacji opowiedziałam jej o zawodzie douli, który jest podobnym zawodem, ale nie wymaga dyplomu uczelni wyższej. Podałam jej również namiary na kursy doszkalające i organizację, które zajmują się tym tematem. Pani była zachwycona! Skończyła szkolenie dla douli i jest na dobrej drodze do tego, żeby pracować w zawodzie, w którym będzie mogła wykorzystywać wiedzę dotyczącą fizjologii porodu oraz swoje bogate doświadczenie i kompetencje. Dodatkowo jako doula będzie mogła robić to, na co nie miała czasu pracując jako położna, a co jest jej bardzo bliskie, czyli opiekowanie się emocjami i uczuciami kobiet. To przykład o zmianie zawodu. Miałam również przyjemność pracować z panią, która pracowała na Ukrainie jako nauczycielka, ale w Polsce nie chciała wracać do zawodu. Ta Pani jest bardzo otwartą i komunikatywną osobą. W Polsce postanowiła założyć działalność gospodarczą. Od tego czasu pracuje jako przedstawicielka firmy kosmetycznej sprzedającej naturalne kosmetyki. Zmieniła swoją branżę, na pracę, w której wykorzystuje swoje kompetencję, w obszarze, który zawsze ją interesował.

Koalicja Karat Czy możesz opowiedzieć jak wygląda spotkanie z Tobą – jaki jest cel spotkania, jakich pytań mogą się spodziewać osoby, które przychodzą na konsultacje, jak wygląda przebieg Waszej rozmowy?

Anna Góral Na początku wspólnie z klientką przyglądamy się jej wykształceniu i doświadczeniu. Zastanawiamy się czy jest szansa, żeby w Polsce podjąć zatrudnienie w tym obszarze, który ją interesuje. Jeżeli się okazuje, że to wymaga to, na przykład, doskonałej znajomości języka polskiego, czy długoletniego procesu nostryfikacji dyplomu, to wtedy szukamy innego rozwiązania. Pytam również o to, co panie lubią robić. Koncentruję się przede wszystkim na umiejętnościach i zainteresowaniach. Szukamy takich zawodów, o których ja wiem, że są duże szanse na znalezienie pracy. Nie szukamy zawodów, których nie są poszukiwane na rynku pracy.

Koalicja Karat Jakie to zawody? Co wybierają Twoje klientki, co Ty im doradzasz?

Anna Góral To na pewno usługi związane z obsługą ludności – na przykład kosmetyczka. Wśród moich klientek dwie panie zdecydowały się na wzięcie udziału w bezpłatnych kursach szkół policealnych. To zawód, który będzie i jest poszukiwany szczególnie w Warszawie. Jedna pani zastanawiała się nad fizjoterapią. To również dobry i przyszłościowy zawód. Z kolei inna pani rozważała bycie opiekunką osób starszych. Miałam też dwie panie, które szukały zatrudnienia w swoich zawodach, w branży obsługi lotów. To jak te kobiety skorzystają, dużo zależy od nich. Moją rolą jest sprowadzanie aspiracji tych pań do przyziemnego poziomu i bywa, że, bolesne weryfikowanie ich szansy na pracę. Zdarza się, że muszę powiedzieć, że nie mogą w danym momencie znaleźć takiej samej pracy, jaką miały w swoim ojczystym kraju, na przykład na Ukrainie, ponieważ wymaga to np. nostryfikacji dyplomu, lepszej znajomości języka polskiego. Po takim spotkaniu te panie wychodzą niezadowolone, ale wiem, że po jakimś czasie to w nich kiełkuje i zaczynają wprowadzać zmiany w swoim życiu. Często mówię swoim klientkom, że nie muszą daleko odchodzić od swojego zawodu, czy z niego zrezygnować. Czasami, żeby osiągnąć cel zatrudnienia w wymarzonym zawodzie, trzeba to zaplanować i dochodzić do niego etapami.

Koalicja Karat Czego jeszcze można się spodziewać po konsultacjach i jak się do nich przygotować?

Anna Góral Na konsultacjach przyglądamy się i doświadczeniu, i wykształceniu, ale i temu, co mogło być przyczyną tego, że poszukiwanie pracy nie zakończyło się sukcesem. Wspólnie zastanawiamy się, co można jeszcze poprawić – dokumenty aplikacyjne, sposób prowadzenia rozmowy kwalifikacyjnej, itd. Dlatego zalecam przyniesienie swoich dokumentów aplikacyjnych – CV, listu motywacyjnego. Niektóre z pań chcą się dokształcać, szukamy więc możliwości kształcenia, zmiany zawodu. Niektóre z pań chcą założyć działalność gospodarczą, więc omawiamy co można zrobić i jakie mają szanse czy z jakich dotacji mogłyby skorzystać.
W tym miejscu gorąco polecam dołączenie do cyklicznych spotkań, które prowadzę w ramach projektu w Cafe Powoli. To nie tylko możliwość praktyki języka polskiego, ale i wymiana informacji wspólne szukanie rozwiązań. Funkcjonujemy trochę jak grupa wsparcia. Nie tylko uczymy się mówić po polsku i czytać o polsku, ale przerabiamy wszystko to, co jest potrzebne do dokumentów aplikacyjnych, do rozmów kwalifikacyjnych. Zdradzę też, że mamy taki plan na koniec zajęć, czyli w grudniu, żeby robić symulację rozmów kwalifikacyjnych. Można jeszcze dołączyć do naszej grupy!

Koalicja Karat Jeżeli miałabyś w kilku zdaniach przekazać coś migrantkom, które poszukują pracy w Polsce, to co byś im powiedziała?

Anna Góral Na pewno każda z kobiet ma potencjał i swoje mocne strony. Czasami one są po prostu nieodkryte. Polecam z doradczyniami zawodowymi i odkrywanie swoich mocnych stron. Nie należy się bać zmiany zawodu, to zazwyczaj wychodzi na plus i łatwiej znaleźć pracę.

Koalicja Karat Dziękuję za rozmowę!

W ramach projektu Women’s Empowerment, Integration and Participation, Anna Góral prowadzi indywidualne, godzinne konsultacje zawodowe. Aby umówić się na spotkanie z Anną – napisz: agata.maksimowska@karat.org.pl.
Można jeszcze dołączyć do poniedziałkowej i środowej grupy „Konwersacje po polsku”, które odbywają się w Cafe Powoli przy ulicy Smoczej 3 w godzinach 19:00- 20:00. Więcej informacji znajduje się na stronie wydarzenia – grupa poniedziałkowa, grupa środowa . Zapisy i informacje: anna.goral@gmail.com.